"Στο
Αγρίνιο που μεγάλωσα, την Μεγάλη Παρασκευή ψιχάλιζε, συνήθως.
Χτυπούσανε ολημέρα λυπητερά οι καμπάνες, ήταν κι η νηστεία, ήτανε κι η
επέτειος τριών κρεμασμένων στους φανοστάτες της πλατείας και 120
εκτελεσμένων πίσω από την Αγία Τριάδα στην κατοχή, ήταν θλιμμένη από
παντού η πόλη. Λαμπρύνονταν έτσι ακόμη πιό πολύ η αναστάσιμη καλοκαιρία
της Κυριακής, τα γιορτινά φορέματα, η τσίκνα των ψητών, οι ανοιχτές
πόρτες και τα φιλιά της αγάπης. Σαν νάταν πάντα ιδανική αυτή η Κυριακή.
Άνοιξη με ήλιο και δροσερό αεράκι, έξω, μ’ όλον τον τόπο ανθισμένο,
μυρωδάτο κι αναστάσιμο και κόσμο πολύ να το νοιώθει και να το
ευγνωμονεί.
Η
ανάσταση, το ανάστημα δηλαδή του ανθρώπου, δεν είναι μεταφυσική αγωνία,
ούτε προσδοκία μεταθανάτια. Είναι μέριμνα του κόσμου τούτου, είναι
καθημερινή μας ευθύνη, πίστη στη ζωή. Και η ζωή μας δεν είναι οικονομία,
είναι φύση. Και η φύση δεν εκπίπτει, ούτε χρεωκοπεί. Εκπίπτουν αξιώσεις
και προσδοκίες, χρεωκοπούν σχεδιασμοί και πεποιθήσεις αλλά η ζωή είναι
κάτι παραπάνω απ’ όλα αυτά. Αν απελευθερωθούμε από την αγορασμένη άνεση
της ατομικής συνείδησης, θα αντιληφθούμε οτι συν-χωρούμε σε άπειρο
κόσμο, ότι συν-ανήκουμε σε βαθύτατο παρελθόν και σε εντελώς απροσδόκητο
μέλλον. Θάρρος, λοιπόν. "Θέλει αρετή και τόλμην η ελευθερία". "
Αγρολιβάδι Πάτμου, Κυριακή των βαϊων, 2011
(Από την ιστοσελίδα του καλλιτέχνη... )
...............................................................
γνωριμία με την Χρήστο Μποκόρο....
Χρήστος Μποκόρος
H ιστοσελίδα του καλλιτέχνη....
Αυτά είναι!!!!!
lamprini (η περιπτερούχος)
Υ.Γ. Κι εδώ συνέντευξή του...
Αποκλειστικό: Ο κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος, Χρήστος Μποκόρος σε μια συναρπαστική συνέντευξη:«Μια λιτή ευημερία ονειρεύομαι - Να ορθώσουμε το ανάστημά μας απαλλαγμένοι από τα περιττά» (φωτό)
Έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους τον Χρήστο Μποκόρο, φιλοξενώ σήμερα στην ιστοσελίδα
μου, έχοντας χρόνια τώρα ένα βαθύτατο θαυμασμό για το έργο του που με
μάγευε...
9 Ιουλίου 2014 - 12:00πμ
Εναν απο τους μεγαλύτερους Ελληνες ζωγράφους τον Χρήστο Μποκόρο,
φιλοξενώ σήμερα στην ιστοσελίδα μου, έχοντας χρόνια τώρα ένα βαθύτατο
θαυμασμό για το έργο του που με μάγευε... Η πρώτη αναγνωριστική μας
«συνάντηση» ήταν, όταν ζωγράφισε υπέροχα την πολυαγαπημένη μου ελιά.
Καθόλου τυχαίο, ότι εκείνη την εποχή, το 1993 έφερνα στον κόσμο την κόρη
μου και ταυτόχρονα ασχολιόμουν εντατικά με τα παλιά ελαιοτριβεία του
Ρεθύμνου, γράφοντας, φωτογραφίζοντας και βιντεοσκοπώντας μάλιστα πολλές
ιστορίες για τα τελευταία Λιοτρίβια της Κρήτης.
Όταν είδα λοιπόν τις ελιές του Μποκόρου, την λάμψη μέσα απο τα δέντρα του την φωτίτσα απο τα καντηλάκι , την ομορφιά της φύσης του, έκτοτε δεν... ξεκόλλησα!
9 χρόνια μετά την τελευταία του δουλειά, ο Αγρινιώτης ζωγράφος που προτιμά το ξύλο από τον καμβά, επανήλθε τον περασμένο χειμώνα με Έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. Η ίδια έκθεση με τον τίτλο «τα Στοιχειώδη» , θα περιοδεύει τώρα το καλοκαίρι ανά την Ελλάδα ενώ σε λίγες μέρες κάνει εγκαίνια στη Σύρο.
Σε πρόσφατη άλλη συνέντευξη του, είπε οτι περνάει διαστήματα στην Πάτμο όπου «Αφιερώνω μεγάλα διαστήματα για να είμαι έξω στη φύση, να περιποιούμαι τα δέντρα, να σκαλίζω, να φυτεύω τη γη. Όλα αυτά τα βρίσκω πολύ παραγωγικά. Ετσι, μετέχω στον κόσμο και κυρίως μαθαίνω πώς είναι η φύση. Προσωπικά, θεωρώ πολύ σπουδαία αυτή τη σχέση».
Στη συνέντευξη του στο eirinika
ξεχωρίζω τα παρακάτω όμορφα λόγια του :
*******
Πώς και αποφασίσατε να αφήσετε τη Νομική ( Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης) για τη Ζωγραφική; Πότε είπατε το οριστικό «ναι, θέλω να γίνω ζωγράφος»;
Υπήρξε σπουδαία η μαθητεία στη Νομική. Ήθελα να μάθω πώς μπορούν οι νόμοι να οργανώνουν και να βελτιώνουν μια κοινωνία. Δεν είχα ακόμη καταλάβει την απαράμιλλη δύναμη του παραδείγματος. Με παρέσυραν νεοφώτιστον οι κοινωνικοί αγώνες της εποχής κι άργησα να συνειδητοποιήσω ότι μόνο τον εαυτό μας μπορούμε ν’ αλλάξουμε και ότι αυτό το ελάχιστο είναι η μέγιστη συμβολή μας στην όποια βελτίωση του κόσμου. Χρειάστηκε καιρός και κόπος για να διακρίνω την αφανή αρμονία του προφανούς. Να νιώσω την ομορφιά συντελεσμένη ολόγυρά μας. Απέναντί της δοκιμαζόμαστε. Αυτήν αναζητούμε, να τη φτάσουμε, να τη δούμε. Απρόοπτη. Παιδευόμαστε υπηρετώντας την. Μορφώνουμε το πρόσωπό μας. Ένα μάθημα είν’ η ζωή. Επ’ αγαθό ή όχι, εμείς αποφασίζουμε.
Πότε αρχίσατε να ζωγραφίζετε; Από μικρή ηλικία;
Ζωγράφιζα από μικρό παιδί, πριν πάω στο σχολείο. Έφηβος όμως αρνιόμουνα να εμπιστευτώ το χάρισμα, πίστευα ότι έπρεπε να παλέψω ν’ αλλάξω τον κόσμο. Μετά τη Νομική (1975-1979) κι ένα μεσοδιάστημα αναποφάσιστου προβληματισμού, βρέθηκα το 1983, αμήχανος, στη Ανώτατη Σχολή των Καλών Τεχνών της Αθήνας. Επί χρόνια νόμιζα πως ξέπεσα στη ζωγραφική ναυαγός. Δύο θεμελιώδη ερωτήματα με βασάνιζαν: τί μπορεί, κατ’ αρχήν, να μας αφορά, ως τέχνη, σε μια κοινωνική συνθήκη που μας προτρέπει στην συνεχή απόρριψη και αντικατάσταση του παλιού από κάτι όλο και πιο νέο;
Τί μπορεί δηλαδή να κάνει, σ’ αυτόν τον καιρό της ταχύτητας και της ακατάπαυστης ανανέωσης, η ζωγραφική, που, από τη φύση της, παράγει σταθερές εικόνες και προσδοκά στην αιωνιότητα;
Και τί έχει να προσφέρει η ζωγραφική σε ένα κοινό που ως επί το πλείστον, χαριτωμένα αλλά αμήχανα, δηλώνει ότι ...δεν ξέρει από τέχνη;
Σε ποιούς λοιπόν απευθύνεται; Γιατί να της αποτίουμε σεβασμό και αξία; Ακόμα με το νόημά της παιδεύομαι. Δυσκολεύομαι να το διακρίνω από ‘κείνο της ζωής.
......................................................................................
Η ελιά, η ροδιά και το πρόσφορο ήταν τα τρία θέματα που σας καθιέρωσαν ... τι σας κάνει να ζωγραφίζετε με τόση αγάπη για την ελληνική γη και παράδοση;
Μετά από τα έργα της μαθητείας στο πραγματικό, που εκτέθηκαν στην Ώρα του Μπαχαριάν το 1989, έμπλεξα με πειρασμούς του αόρατου. 1993 παρουσίασα στην γκαλερί Ζουμπουλάκη την παραβολή της ελιάς και 1997 τα πρόσφορα. Σαν αλληγορίες του πολιτισμού τα εξέθετα. Αυτό που με ενδιέφερε δεν ήταν η εικονογράφηση της παράδοσης –στην οποία θέσει και φύσει ανήκω- αλλά η ανάδειξη της πνευματικής ουσίας στην υλική μας ζωή. Η ελιά παραστέκει από την αρχαιότητα τον πολιτισμό του τόπου και τη διατροφή μας. Έγινε οικουμενικό σύμβολο ειρήνης και ευζωίας υλικής. Ο ύστατος καρπός της όμως δεν είναι οι βρώσιμες ελιές, ούτε κ’αν το πολύτιμο λάδι τους αλλά η άϋλη φλόγα που αποδίδει εντέλει στα λαδοκάντηλα. Μια φωτεινή ομολογία στο πουθενά του σκότους. Αυτό ένιωθα να παιγνιδίζει στη διάφανη σκιά της.
Με τα πρόσφορα θέλησα να επισημάνω την ιδιαίτερη φροντίδα που καταβάλουμε στη δημιουργία της καθημερινότητας, όταν προσδοκούμε να προσεγγίσουμε πνευματικές ουσίες. Διάλεξα το κοινότερο δημιούργημά μας, τον άρτο τον επιούσιο, που με θυσιαστική επιμέλεια προσφέρουμε ως θεία κοινωνία. Μια αλληγορία για την προσφορά υλικής τελειότητας στην άϋλη τελειότητα του κόσμου. Το αντίδωρο.
Όσο για τη ροδιά και τα ρόδια της, σκεφτόμουν τη σκοτεινή ευφορία της γης και της ζωής μας, την Περσεφόνη που ανθεί και καρπίζει πριν κατεβεί στο σκοτεινό της προορισμό. Είχα στο νού μου τον πατέρα μου, να μου μιλά για την τελειότητα της καλλιεργημένης φύσης που απέδιδε ο Όμηρος περιγράφοντας το περιβόλι του Αλκίνοου στη χώρα των Φαιάκων και τη μητέρα μου, που μού ’λεγε πως έστιψε ρόδια κι ήταν ο πρώτος χυμός καρπών της γης που γεύτηκα μωρό.
Αναμφίβολα είστε ένας υπηρέτης της συντηρητικής ζωγραφικής, τι είναι αυτό που σας εξιτάρει σε αυτήν; Πώς και δεν ακολουθείτε μια πιο μοντέρνα, μια πιο προοδευτική κατεύθυνση;
Κάνω αυτό που μπορώ να κάνω καλύτερα. Τι σημαίνει συντηρητικό; Τί μοντέρνο; Πολύ σύγχυση για το τίποτα. Αυτά είναι θεσμικά και προβλέψιμα. Ακαδημαϊκές αντιλήψεις συγχρονισμένες με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την αποδόμηση ή με την ταρίχευση και την αναμφισβήτητη συνήθεια, αέναη νεωτερικότητα και ανούσια πρωτοτυπία από τη μια, ακινησία και βαρετή επανάληψη από την άλλη. Η ουσία του ανθρώπου δεν αλλάζει με την «πρόοδο». Αλλού είναι το ζητούμενο. Η τέχνη πάντα διαπραγματεύται την αθανασία εν ζωή, μνημειώνει ζωντανή τη μνήμη, την ιστορία, συγκρατεί και συντηρεί ολόφρεσκο το νόημα και την αξία της ομορφιάς, του ιδανικού, του αγαθού. Δεν έχει σχέση με τις εφήμερες αντιλήψεις αλλά με την επικαιρότητα της αιωνιότητας στην κάθε μας στιγμή.
Η δύναμη των έργων σας, βρίσκεται όχι μόνο στην πειστικότητα της αναπαράστασης αλλά και στην... υπαινικτική αναφορά τους σε άλλες ουσίες. Πώς το καταφέρνετε αυτό;
Δεν ξέρω. Οι άλλες ουσίες, το πνεύμα δηλαδή, είναι απρόοπτο. Όπου θέλει πάει και πάντα διαφεύγει από κατατάξεις και αποκλεισμούς που επιβάλουν όσοι ματαιοπονούν να το εξουσιάσουν. Ας έχουμε τουλάχιστον τη δυνατότητα να το αναγνωρίζουμε κάθε φορά που αποκαλύπτεται. Αρκεί.
Τι σημαίνει εικαστικός και απο πού αντλείτε την έμπνευση σας;
Δεν με ενδιαφέρει το είκασμα του κόσμου αλλά το νόημά του και η σχέση του με τους ανθρώπους γύρω μας. Η αναγωγή μας στο υψηλό και το κύριο. Ζωγραφίζω και καταλαβαίνω τη ζωγραφική σαν ένα φωτεινό παραπέτασμα μπροστά απ’ το χάος, μετέωρη πάντα στο σκοτάδι.
Πάρα πολλά και άσχετα μεταξύ τους ερεθίσματα με έχουν επηρεάσει. Είναι ακατανόητα σοφά μοιρασμένη παντού η ουσία. Λίγο εδώ, λίγο εκεί. Τίποτε από μόνο του δεν μπορεί να αντέξει το βάρος της ερμηνείας του κόσμου. Αρπάζω λοιπόν κι εγώ σαν κλέφτης ό,τι με συναρπάζει, απ όπου κι αν προέρχεται το νεύμα. Όλος ο κόσμος χωράει μέσα μας!
Πού θα τοποθετούσατε σήμερα την ελληνική τέχνη μέσα στο παγκόσμιο εικαστικό τοπίο;
Δεν έχει σύνορα η τέχνη αλλά και δίχως πόλη δεν δημιουργείται πολιτισμός. Χρειάζεται αυτογνωσία και συνείδηση του τόπου και της ιστορίας μας. Αν εμείς υποτιμάμε το πρόσωπό μας κανείς δεν θα μπει στον κόπο να το κοιτάξει, πόσω μάλλον να σκύψει και να το αγκαλιάσει. Άραγε θέλουμε να είμαστε κάτι διακριτό ή μας αρκεί να είμαστε εφάμιλλοι των ευρωπαϊκών, των αναπτυγμένων, των μοντέρνων, των διεθνών ή δεν ξέρω κι εγώ ποιών; Ποιό είναι το κριτήριο του καλού που προκρίνουμε; Ευθύνη του καθενός μας είναι να το θέσει, να ‘δει τ η μορφή του και να απολαύσει τους όποιους καρπούς του.
Αν και κανείς γονιός δεν διαχωρίζει τα παιδιά του, θα ήθελα να μας πείτε αν υπάρχει κάποιο έργο σας στο οποίο να έχετε ιδιαίτερη αδυναμία.
Όσα απ’αυτά που κάνω μπορούν να σταθούν ευπρεπώς και να σώζουν τον εαυτό τους ενώπιόν μας, σε ένα μόνο έργο αποσκοπούν. Να συγκρατήσουν την εικόνα της ζωής που μας δαπανά αδαπάνητη. Αλλά αυτό είναι πάντα ατελές και αδύνατο. Ευτυχώς! Για να ξαναπροσπαθούμε καλύτερα και να βρίσκει έτσι η ζωή το νόημά της. Τα έργα μας είναι οι αμερόληπτοι και ασφαλείς μάρτυρες των δυνατοτήτων και των επιλογών μας.
Πού μπορεί να θαυμάσει κανείς τα έργα σας;
Από 17 Ιουλίου μέχρι τέλος Αυγούστου, θα εκτίθενται στην Ερμούπολη της Σύρου «τα στοιχειώδη». Σ’ αυτήν την τελευταία ενότητα έργων μου, που πρωτοεκτέθηκε το χειμώνα στο μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, παιδεύομαι με το μέτρο στα ζητούμενα του ανθρώπου. Στοχάζομαι μιαν ανάταση. Να ορθώσουμε το ανάστημά μας απαλλαγμένοι από τα περιττά. Να ξαναδούμε τις ανάγκες μας. Μια λιτή ευημερία ονειρεύομαι. Μετά το καλοκαίρι θα ακολουθήσει μια περιοδεία τους σε αρκετές πόλεις που έχουν την πρόθεση και τη δυνατότητα να τα φιλοξενήσουν.
Το έργο, τόσο το θέμα, όσο και το αποτέλεσμα, εξαρτάται από την ψυχολογία του καλλιτέχνη;
Από αλλού μάλλον εξαρτάται και η ψυχολογία του καθενός μας και τα έργα μας. Ζούμε εν κοινωνία, εκεί δημιουργούμε και εκτιθέμεθα.
Ποιό έργο σας, σας «ταλαιπώρησε» περισσότερο και γιατί; Πόσος καιρός χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί;
Δεν είναι πρόβλημα ο χρόνος κι ο κόπος. Ποιός τα μετράει αυτά όταν το έργο σε συνεπάρει και σ΄ανεβάσει αλλού; Με άλλα παλεύεις, αλλού πονάς...
.............................................
Πότε ζωγραφίζετε;
Όποτε δεν μπορώ να το αποφύγω και να απολαύσω τη ζωή ανέμελα...
Η Τέχνη, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως θρησκεία;
Δεν ξέρω. Η τέχνη βέβαια από τη φύση της θεολογεί, παλεύει με την εικόνα της αθανασίας, με το ουσιώδες και την μορφή του. Όταν το αντιλαμβάνεται κανείς έτσι, νιώθει κάποιο δέος, έναν σεβασμό, όχι μόνο απέναντι στο επίτευγμα, αλλά και στην αγωνία και την προσπάθεια, στις δυνατότητες και τις αδυναμίες του ανθρώπου...
Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται;
Ο κόπος και η επιμονή ανταποδίδουν αναμφίβολα καρπούς και οφέλη αλλά το χάρισμα δεν διδάσκεται ούτε κατακτάται. Παρέχεται δωρεάν και είναι άγνωστες κι ακατανόητες τόσο οι βουλές του δωρητή όσο κι οι δυνατότητες του δώρου.
ΠΗΓΗ!!! http://www.eirinika.gr/article/35725/apokleistiko-o-koryfaios-ellinas-zografos-hristos-mpokoros-se-mia-synarpastiki
Όταν είδα λοιπόν τις ελιές του Μποκόρου, την λάμψη μέσα απο τα δέντρα του την φωτίτσα απο τα καντηλάκι , την ομορφιά της φύσης του, έκτοτε δεν... ξεκόλλησα!
9 χρόνια μετά την τελευταία του δουλειά, ο Αγρινιώτης ζωγράφος που προτιμά το ξύλο από τον καμβά, επανήλθε τον περασμένο χειμώνα με Έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. Η ίδια έκθεση με τον τίτλο «τα Στοιχειώδη» , θα περιοδεύει τώρα το καλοκαίρι ανά την Ελλάδα ενώ σε λίγες μέρες κάνει εγκαίνια στη Σύρο.
Σε πρόσφατη άλλη συνέντευξη του, είπε οτι περνάει διαστήματα στην Πάτμο όπου «Αφιερώνω μεγάλα διαστήματα για να είμαι έξω στη φύση, να περιποιούμαι τα δέντρα, να σκαλίζω, να φυτεύω τη γη. Όλα αυτά τα βρίσκω πολύ παραγωγικά. Ετσι, μετέχω στον κόσμο και κυρίως μαθαίνω πώς είναι η φύση. Προσωπικά, θεωρώ πολύ σπουδαία αυτή τη σχέση».
Στη συνέντευξη του στο eirinika
ξεχωρίζω τα παρακάτω όμορφα λόγια του : - Ένα μάθημα είν’ η ζωή. Επ’ αγαθό ή όχι, εμείς αποφασίζουμε.
- Έφηβος όμως αρνιόμουνα να εμπιστευτώ το χάρισμα, πίστευα ότι έπρεπε να παλέψω ν’ αλλάξω τον κόσμο.
- Τί μπορεί δηλαδή να κάνει, σ’ αυτόν τον καιρό της ταχύτητας και της ακατάπαυστης ανανέωσης, η ζωγραφική, που, από τη φύση της, παράγει σταθερές εικόνες και προσδοκά στην αιωνιότητα;
- καταλαβαίνω τη ζωγραφική σαν ένα φωτεινό παραπέτασμα μπροστά απ’ το χάος, μετέωρη πάντα στο σκοτάδι.
- Αρπάζω λοιπόν κι εγώ σαν κλέφτης ό,τι με συναρπάζει, απ όπου κι αν προέρχεται το νεύμα. Όλος ο κόσμος χωράει μέσα μας!
- Η ελιά; Μια φωτεινή ομολογία στο πουθενά του σκότους. Αυτό ένιωθα να παιγνιδίζει στη διάφανη σκιά της.
- Η ελιά Έγινε οικουμενικό σύμβολο ειρήνης και ευζωίας υλικής.....
- Ζούμε εν κοινωνία, εκεί δημιουργούμε και εκτιθέμεθα.
- ......και τη μητέρα μου, που μού’λεγε πως έστιψε ρόδια κι ήταν ο πρώτος χυμός καρπών της γης που γεύτηκα μωρό.
- Η τέχνη πάντα διαπραγματεύεται την αθανασία εν ζωή, μνημειώνει ζωντανή τη μνήμη, την ιστορία, συγκρατεί και συντηρεί ολόφρεσκο το νόημα και την αξία της ομορφιάς, του ιδανικού, του αγαθού
*******
Πώς και αποφασίσατε να αφήσετε τη Νομική ( Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης) για τη Ζωγραφική; Πότε είπατε το οριστικό «ναι, θέλω να γίνω ζωγράφος»;
Υπήρξε σπουδαία η μαθητεία στη Νομική. Ήθελα να μάθω πώς μπορούν οι νόμοι να οργανώνουν και να βελτιώνουν μια κοινωνία. Δεν είχα ακόμη καταλάβει την απαράμιλλη δύναμη του παραδείγματος. Με παρέσυραν νεοφώτιστον οι κοινωνικοί αγώνες της εποχής κι άργησα να συνειδητοποιήσω ότι μόνο τον εαυτό μας μπορούμε ν’ αλλάξουμε και ότι αυτό το ελάχιστο είναι η μέγιστη συμβολή μας στην όποια βελτίωση του κόσμου. Χρειάστηκε καιρός και κόπος για να διακρίνω την αφανή αρμονία του προφανούς. Να νιώσω την ομορφιά συντελεσμένη ολόγυρά μας. Απέναντί της δοκιμαζόμαστε. Αυτήν αναζητούμε, να τη φτάσουμε, να τη δούμε. Απρόοπτη. Παιδευόμαστε υπηρετώντας την. Μορφώνουμε το πρόσωπό μας. Ένα μάθημα είν’ η ζωή. Επ’ αγαθό ή όχι, εμείς αποφασίζουμε.
Πότε αρχίσατε να ζωγραφίζετε; Από μικρή ηλικία;
Ζωγράφιζα από μικρό παιδί, πριν πάω στο σχολείο. Έφηβος όμως αρνιόμουνα να εμπιστευτώ το χάρισμα, πίστευα ότι έπρεπε να παλέψω ν’ αλλάξω τον κόσμο. Μετά τη Νομική (1975-1979) κι ένα μεσοδιάστημα αναποφάσιστου προβληματισμού, βρέθηκα το 1983, αμήχανος, στη Ανώτατη Σχολή των Καλών Τεχνών της Αθήνας. Επί χρόνια νόμιζα πως ξέπεσα στη ζωγραφική ναυαγός. Δύο θεμελιώδη ερωτήματα με βασάνιζαν: τί μπορεί, κατ’ αρχήν, να μας αφορά, ως τέχνη, σε μια κοινωνική συνθήκη που μας προτρέπει στην συνεχή απόρριψη και αντικατάσταση του παλιού από κάτι όλο και πιο νέο;
Τί μπορεί δηλαδή να κάνει, σ’ αυτόν τον καιρό της ταχύτητας και της ακατάπαυστης ανανέωσης, η ζωγραφική, που, από τη φύση της, παράγει σταθερές εικόνες και προσδοκά στην αιωνιότητα;
Και τί έχει να προσφέρει η ζωγραφική σε ένα κοινό που ως επί το πλείστον, χαριτωμένα αλλά αμήχανα, δηλώνει ότι ...δεν ξέρει από τέχνη;
Σε ποιούς λοιπόν απευθύνεται; Γιατί να της αποτίουμε σεβασμό και αξία; Ακόμα με το νόημά της παιδεύομαι. Δυσκολεύομαι να το διακρίνω από ‘κείνο της ζωής.
......................................................................................
Η ελιά, η ροδιά και το πρόσφορο ήταν τα τρία θέματα που σας καθιέρωσαν ... τι σας κάνει να ζωγραφίζετε με τόση αγάπη για την ελληνική γη και παράδοση;
Μετά από τα έργα της μαθητείας στο πραγματικό, που εκτέθηκαν στην Ώρα του Μπαχαριάν το 1989, έμπλεξα με πειρασμούς του αόρατου. 1993 παρουσίασα στην γκαλερί Ζουμπουλάκη την παραβολή της ελιάς και 1997 τα πρόσφορα. Σαν αλληγορίες του πολιτισμού τα εξέθετα. Αυτό που με ενδιέφερε δεν ήταν η εικονογράφηση της παράδοσης –στην οποία θέσει και φύσει ανήκω- αλλά η ανάδειξη της πνευματικής ουσίας στην υλική μας ζωή. Η ελιά παραστέκει από την αρχαιότητα τον πολιτισμό του τόπου και τη διατροφή μας. Έγινε οικουμενικό σύμβολο ειρήνης και ευζωίας υλικής. Ο ύστατος καρπός της όμως δεν είναι οι βρώσιμες ελιές, ούτε κ’αν το πολύτιμο λάδι τους αλλά η άϋλη φλόγα που αποδίδει εντέλει στα λαδοκάντηλα. Μια φωτεινή ομολογία στο πουθενά του σκότους. Αυτό ένιωθα να παιγνιδίζει στη διάφανη σκιά της.
Με τα πρόσφορα θέλησα να επισημάνω την ιδιαίτερη φροντίδα που καταβάλουμε στη δημιουργία της καθημερινότητας, όταν προσδοκούμε να προσεγγίσουμε πνευματικές ουσίες. Διάλεξα το κοινότερο δημιούργημά μας, τον άρτο τον επιούσιο, που με θυσιαστική επιμέλεια προσφέρουμε ως θεία κοινωνία. Μια αλληγορία για την προσφορά υλικής τελειότητας στην άϋλη τελειότητα του κόσμου. Το αντίδωρο.
Όσο για τη ροδιά και τα ρόδια της, σκεφτόμουν τη σκοτεινή ευφορία της γης και της ζωής μας, την Περσεφόνη που ανθεί και καρπίζει πριν κατεβεί στο σκοτεινό της προορισμό. Είχα στο νού μου τον πατέρα μου, να μου μιλά για την τελειότητα της καλλιεργημένης φύσης που απέδιδε ο Όμηρος περιγράφοντας το περιβόλι του Αλκίνοου στη χώρα των Φαιάκων και τη μητέρα μου, που μού ’λεγε πως έστιψε ρόδια κι ήταν ο πρώτος χυμός καρπών της γης που γεύτηκα μωρό.
Αναμφίβολα είστε ένας υπηρέτης της συντηρητικής ζωγραφικής, τι είναι αυτό που σας εξιτάρει σε αυτήν; Πώς και δεν ακολουθείτε μια πιο μοντέρνα, μια πιο προοδευτική κατεύθυνση;
Κάνω αυτό που μπορώ να κάνω καλύτερα. Τι σημαίνει συντηρητικό; Τί μοντέρνο; Πολύ σύγχυση για το τίποτα. Αυτά είναι θεσμικά και προβλέψιμα. Ακαδημαϊκές αντιλήψεις συγχρονισμένες με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την αποδόμηση ή με την ταρίχευση και την αναμφισβήτητη συνήθεια, αέναη νεωτερικότητα και ανούσια πρωτοτυπία από τη μια, ακινησία και βαρετή επανάληψη από την άλλη. Η ουσία του ανθρώπου δεν αλλάζει με την «πρόοδο». Αλλού είναι το ζητούμενο. Η τέχνη πάντα διαπραγματεύται την αθανασία εν ζωή, μνημειώνει ζωντανή τη μνήμη, την ιστορία, συγκρατεί και συντηρεί ολόφρεσκο το νόημα και την αξία της ομορφιάς, του ιδανικού, του αγαθού. Δεν έχει σχέση με τις εφήμερες αντιλήψεις αλλά με την επικαιρότητα της αιωνιότητας στην κάθε μας στιγμή.
Η δύναμη των έργων σας, βρίσκεται όχι μόνο στην πειστικότητα της αναπαράστασης αλλά και στην... υπαινικτική αναφορά τους σε άλλες ουσίες. Πώς το καταφέρνετε αυτό;
Δεν ξέρω. Οι άλλες ουσίες, το πνεύμα δηλαδή, είναι απρόοπτο. Όπου θέλει πάει και πάντα διαφεύγει από κατατάξεις και αποκλεισμούς που επιβάλουν όσοι ματαιοπονούν να το εξουσιάσουν. Ας έχουμε τουλάχιστον τη δυνατότητα να το αναγνωρίζουμε κάθε φορά που αποκαλύπτεται. Αρκεί.
Τι σημαίνει εικαστικός και απο πού αντλείτε την έμπνευση σας;
Δεν με ενδιαφέρει το είκασμα του κόσμου αλλά το νόημά του και η σχέση του με τους ανθρώπους γύρω μας. Η αναγωγή μας στο υψηλό και το κύριο. Ζωγραφίζω και καταλαβαίνω τη ζωγραφική σαν ένα φωτεινό παραπέτασμα μπροστά απ’ το χάος, μετέωρη πάντα στο σκοτάδι.
Πάρα πολλά και άσχετα μεταξύ τους ερεθίσματα με έχουν επηρεάσει. Είναι ακατανόητα σοφά μοιρασμένη παντού η ουσία. Λίγο εδώ, λίγο εκεί. Τίποτε από μόνο του δεν μπορεί να αντέξει το βάρος της ερμηνείας του κόσμου. Αρπάζω λοιπόν κι εγώ σαν κλέφτης ό,τι με συναρπάζει, απ όπου κι αν προέρχεται το νεύμα. Όλος ο κόσμος χωράει μέσα μας!
Πού θα τοποθετούσατε σήμερα την ελληνική τέχνη μέσα στο παγκόσμιο εικαστικό τοπίο;
Δεν έχει σύνορα η τέχνη αλλά και δίχως πόλη δεν δημιουργείται πολιτισμός. Χρειάζεται αυτογνωσία και συνείδηση του τόπου και της ιστορίας μας. Αν εμείς υποτιμάμε το πρόσωπό μας κανείς δεν θα μπει στον κόπο να το κοιτάξει, πόσω μάλλον να σκύψει και να το αγκαλιάσει. Άραγε θέλουμε να είμαστε κάτι διακριτό ή μας αρκεί να είμαστε εφάμιλλοι των ευρωπαϊκών, των αναπτυγμένων, των μοντέρνων, των διεθνών ή δεν ξέρω κι εγώ ποιών; Ποιό είναι το κριτήριο του καλού που προκρίνουμε; Ευθύνη του καθενός μας είναι να το θέσει, να ‘δει τ η μορφή του και να απολαύσει τους όποιους καρπούς του.
Αν και κανείς γονιός δεν διαχωρίζει τα παιδιά του, θα ήθελα να μας πείτε αν υπάρχει κάποιο έργο σας στο οποίο να έχετε ιδιαίτερη αδυναμία.
Όσα απ’αυτά που κάνω μπορούν να σταθούν ευπρεπώς και να σώζουν τον εαυτό τους ενώπιόν μας, σε ένα μόνο έργο αποσκοπούν. Να συγκρατήσουν την εικόνα της ζωής που μας δαπανά αδαπάνητη. Αλλά αυτό είναι πάντα ατελές και αδύνατο. Ευτυχώς! Για να ξαναπροσπαθούμε καλύτερα και να βρίσκει έτσι η ζωή το νόημά της. Τα έργα μας είναι οι αμερόληπτοι και ασφαλείς μάρτυρες των δυνατοτήτων και των επιλογών μας.
Πού μπορεί να θαυμάσει κανείς τα έργα σας;
Από 17 Ιουλίου μέχρι τέλος Αυγούστου, θα εκτίθενται στην Ερμούπολη της Σύρου «τα στοιχειώδη». Σ’ αυτήν την τελευταία ενότητα έργων μου, που πρωτοεκτέθηκε το χειμώνα στο μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, παιδεύομαι με το μέτρο στα ζητούμενα του ανθρώπου. Στοχάζομαι μιαν ανάταση. Να ορθώσουμε το ανάστημά μας απαλλαγμένοι από τα περιττά. Να ξαναδούμε τις ανάγκες μας. Μια λιτή ευημερία ονειρεύομαι. Μετά το καλοκαίρι θα ακολουθήσει μια περιοδεία τους σε αρκετές πόλεις που έχουν την πρόθεση και τη δυνατότητα να τα φιλοξενήσουν.
Το έργο, τόσο το θέμα, όσο και το αποτέλεσμα, εξαρτάται από την ψυχολογία του καλλιτέχνη;
Από αλλού μάλλον εξαρτάται και η ψυχολογία του καθενός μας και τα έργα μας. Ζούμε εν κοινωνία, εκεί δημιουργούμε και εκτιθέμεθα.
Ποιό έργο σας, σας «ταλαιπώρησε» περισσότερο και γιατί; Πόσος καιρός χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί;
Δεν είναι πρόβλημα ο χρόνος κι ο κόπος. Ποιός τα μετράει αυτά όταν το έργο σε συνεπάρει και σ΄ανεβάσει αλλού; Με άλλα παλεύεις, αλλού πονάς...
.............................................
Πότε ζωγραφίζετε;
Όποτε δεν μπορώ να το αποφύγω και να απολαύσω τη ζωή ανέμελα...
Η Τέχνη, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως θρησκεία;
Δεν ξέρω. Η τέχνη βέβαια από τη φύση της θεολογεί, παλεύει με την εικόνα της αθανασίας, με το ουσιώδες και την μορφή του. Όταν το αντιλαμβάνεται κανείς έτσι, νιώθει κάποιο δέος, έναν σεβασμό, όχι μόνο απέναντι στο επίτευγμα, αλλά και στην αγωνία και την προσπάθεια, στις δυνατότητες και τις αδυναμίες του ανθρώπου...
Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται;
Ο κόπος και η επιμονή ανταποδίδουν αναμφίβολα καρπούς και οφέλη αλλά το χάρισμα δεν διδάσκεται ούτε κατακτάται. Παρέχεται δωρεάν και είναι άγνωστες κι ακατανόητες τόσο οι βουλές του δωρητή όσο κι οι δυνατότητες του δώρου.
ΠΗΓΗ!!! http://www.eirinika.gr/article/35725/apokleistiko-o-koryfaios-ellinas-zografos-hristos-mpokoros-se-mia-synarpastiki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου